ZATRUDNIANIE CUDZOZIEMCÓW

Ogólne zasady podejmowania pracy na terytorium Polski przez cudzoziemców z państw nienależących do UE/EOG

Zasady zatrudniania cudzoziemców na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej zostały uregulowane m.in. w ustawie z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (t.j. Dz.U. z 2017 r., poz.1065 ze zm.) .

Zgodnie z art. 87 ust. 1 pkt 12 ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy cudzoziemiec – obywatel państwa niebędącego członkiem Unii Europejskiej (UE) lub Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG), w tym m.in. obywatel Ukrainy – może legalnie pracować na terytorium RP, jeżeli legitymuje się:

• zezwoleniem na pracę oraz
• ważnym zezwoleniem na pobyt w Polsce (wizą lub zezwoleniem na pobyt czasowy na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej) – w formie uprawniającej do wykonywania pracy (nie może to być np. wiza wydana w celu turystycznym).

Obywatele państw spoza obszaru UE/EOG, podejmujący pracę na terytorium Polski, co do zasady, powinni zatem posiadać zezwolenie na pracę wydane przez wojewodę – właściwego ze względu na siedzibę lub miejsce zamieszkania podmiotu powierzającego wykonywanie pracy cudzoziemcowi.

Uzyskanie zezwolenia na pracę dla cudzoziemca jest obowiązkiem przyszłego pracodawcy. Zezwolenia wydaje wojewoda właściwy ze względu na siedzibę firmy lub miejsce zamieszkania pracodawcy (w przypadku osób fizycznych). W celu otrzymania zezwolenia pracodawca musi złożyć w urzędzie wojewódzkim pisemny wniosek (na odpowiednim formularzu) i uiścić wymaganą opłatę:

• 50 zł – w przypadku, gdy zamierza powierzyć cudzoziemcowi wykonywanie pracy na okres do 3 miesięcy lub
• 100 zł – gdy praca ma trwać dłużej niż 3 miesiące.

Do wniosku o wydanie zezwolenia pracodawca powinien dołączyć tzw. test rynku pracy, tj. informację starosty właściwego ze względu na główne miejsce wykonywania pracy przez cudzoziemca o braku możliwości zaspokojenia potrzeb kadrowych pracodawcy siłami lokalnego rynku pracy.

Pracodawca jest obowiązany informować cudzoziemca o działaniach podejmowanych w związku z postępowaniem o udzielenie lub przedłużenie zezwolenia na pracę oraz o zapadłych decyzjach, dotyczących wydania, odmowy wydania lub uchylenia zezwolenia. Pracodawca ma także obowiązek zachowania należytej staranności w postępowaniach o zezwolenie i przedłużenie zezwolenia na pracę cudzoziemca, a po zakończeniu procedury powinien doręczyć obcokrajowcowi 1 egzemplarz zezwolenia na pracę.

Na pracodawcy spoczywa obowiązek pisemnego zawiadomienia w terminie 7 dni wojewody, który wydał zezwolenie na pracę, o każdym przypadku, gdy:

• cudzoziemiec rozpoczął pracę o innym charakterze lub na innym stanowisku niż określone w zezwoleniu na pracę (jest to dozwolone w okresach łącznie nieprzekraczających 30 dni w roku kalendarzowym);
• nastąpiła zmiana siedziby lub miejsca zamieszkania, nazwy lub formy prawnej podmiotu powierzającego cudzoziemcowi wykonywanie pracy lub przejęcie zakładu pracy lub jego części przez innego pracodawcę;
• nastąpiło przejście zakładu pracy lub jego części na innego pracodawcę;
• zmieniła się osoba reprezentująca pracodawcę zagranicznego, delegującego cudzoziemca do pracy na terytorium Polski;
• cudzoziemiec nie podjął pracy w okresie 3 miesięcy od początkowej daty ważności zezwolenia na pracę,
• cudzoziemiec przerwał pracę na okres przekraczający 3 miesiące,
• cudzoziemiec zakończył pracę wcześniej niż 3 miesiące przed upływem okresu ważności zezwolenia.

Następstwem niedopełnienia powyższego obowiązku może być kara grzywny od 100 do 5 000 zł.

Zezwolenie jednolite – na pobyt i pracę (inicjatywa należy do cudzoziemca)

Oprócz zezwolenia na pracę cudzoziemca, które otrzymuje pracodawca, możliwe jest również uzyskanie przez samego cudzoziemca, który zamierza przebywać w Polsce i wykonywać pracę powyżej 3 miesięcy, tzw. jednolitego zezwolenia na pobyt czasowy i pracę, na podstawie ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach (t.j. Dz.U. 2016 r., poz. 1990 ze zm.).

Z wnioskiem o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy i pracę występuje sam cudzoziemiec, a nie pracodawca (jak w przypadku zwykłych zezwoleń na pracę, udzielanych na podstawie ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy). Do wniosku cudzoziemiec powinien dołączyć opinię starosty dotyczącą możliwości zaspokojenia potrzeb kadrowych na lokalnym rynku pracy, którą uzyskuje pracodawca.

Organem wydającym zezwolenia na pobyt czasowy i pracę na podstawie ustawy o cudzoziemcach, tak samo jak zezwolenia na pracę na podstawie ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, jest wojewoda.